گاهی اوقات، به دلایل مختلف از جمله نقض تعهد یکی از طرفین معامله یا در شرایط خاص، یک قرارداد ممکن است متوقف شده و پایان یابد. در ادامه، به جزئیات بیشتر در مورد لغو قرارداد و شرایط آن خواهیم پرداخت.
لغو قرارداد یا فسخ قرارداد به چه معناست؟
سوالی که در ابتدا پرسیده می‌شود این است که اصولاً لغو قرارداد به چه معناست؟
به طور کلی، لغو قرارداد به معنای پایان دادن به یک قرارداد توسط یکی از طرفین یا شخص ثالث است. بنابراین، لغو قرارداد یکی از عواملی است که باعث می‌شود تعهدات مشتق از قرارداد سلب شود.
همچنین می‌توان گفت: لغو قرارداد اراده یکی از طرفین، به منظور حل قرارداد و تعهدات مرتبط با آن است.
توجه: با لغو قرارداد، به طور ضروری لازم است که یک قرارداد جدید نوشته شود.
انواع فسخ قرارداد
به طور کلی، لغو قرارداد به دو روش انجام می‌پذیرد:
توافق طرفین جهت فسخ قرارداد:
طرفین قرارداد می‌توانند حق فسخ قرارداد را در هنگام عقد قرارداد یا پس از آن، برای یک یا هر دو طرف معامله، و حتی برای وکیل یا نماینده، در مواقع خاص تعیین کنند.
فسخ قرارداد می‌تواند به صورت شرطی در عقد قرارداد ذکر شود؛ به عنوان مثال، در یک معامله، شخص می‌تواند شرط بگذارد که هر کدام از طرفین یا شخص ثالث، در هر زمان که بخواهند، می‌توانند ظرف مدت معینی از حق لغو قرارداد استفاده کنند و معامله را باطل کنند. این نوع از قرارداد به نام "خیار شرط" شناخته می‌شود.
حکم مستقیم قانون برای فسخ قرارداد:
قانون در برخی موارد به منظور جلوگیری از ضرری که ناخواسته از قرارداد بر یکی از دو طرف معامله می‌آید، به صورت مستقیم به او حق لغو می‌دهد تا از ضرر مزبور جلوگیری کند.
برای مثال، اگر شخصی خانه‌ای را اجاره داده و پس از یک مدت متوجه شود که خانه عیب‌دار است، قانون به او اجازه می‌دهد که با لغو قرارداد، از ضرر ناشی از این قرارداد
جلوگیری کند.
در چه شرایطی می‌توان از حق فسخ قرارداد استفاده کرد؟
طبق ماده 396 قانون مدنی، ذکر شده است که: "خریدار یا فروشنده می‌تواند تحت شرایطی از حق لغو قرارداد استفاده کند؛ حتی اگر قرارداد در ابتدا غیرقابل لغو و منعقد باشد."
انواع اختیار برای لغو قرارداد شرایطی هستند که از آنها به عنوان "خیار" (اختیار لغو قرارداد) یاد می‌شود.
انواع خیار:
- خیار مجلس: در این نوع لغو، طرفین قرارداد می‌توانند تا زمانی که جدا نشده‌اند، قرارداد را لغو کنند.
- خیار غَبن: این خیار به فروش یا خرید کالاهایی که ارزش آنها به طور ناعادلانه افزایش یافته باشد، اختصاص دارد. اگر قیمت مال به طور ناعادلانه بالاتر از ارزش واقعی آن باشد و فرد بعد از مدتی از این موضوع آگاه شود، می‌تواند حق لغو قرارداد را اعمال کند.
- خیار تدلیس: این نوع لغو به دلیل فریب یکی از طرفین رخ می‌دهد. اگر یک فرد در مورد مال خود بزرگنمایی کند تا طرف مقابل را فریب دهد و قیمت مال در نظر او بیشتر از قیمت واقعی باشد، حق لغو قرارداد فراهم می‌شود.
- خیار عیب: این خیار در صورت عدم آگاهی از عیب و ایراد موجود در مورد معامله اعمال می‌شود. اگر در زمان معامله مشکلی در مال وجود داشته باشد و خریدار از این موضوع بی‌اطلاع باشد، او می‌تواند با اعمال خیار عیب، قرارداد را لغو کند.
- خیار حیوان: اگر موضوع معامله یک حیوان باشد، خریدار در مدت 3 روز بعد از تحویل حق لغو قرارداد را دارد.
- خیار تعذر تسلیم: این نوع خیار بر اساس عدم امکان انجام تعهد برای یکی از طرفین قرارداد تعیین می‌شود. در این صورت، طرف دیگر حق لغو قرارداد را دارد.
به طور کلی، از این انواع خیارها در شرایط خاص و بر اساس مواقع مختلف معاملات می‌توان استفاده کرد.
- دسته بندی:
- وکیل