وظایف شوراهای شهر در تحقق حقوق شهروندی - بخش 1
آموزشی و اقتصادی و عمرانی بنا بر درخواست آنها، برنامه‌ریز درخصوص مشارکت مردم در امور پیش‌گفته، تشویق مردم به گسترش مراکز تفریحی، ورزشی، فرهنگی با هماهنگی دستگاه‌های ذیربط اقدام درخصوص تشکیل انجمن‌ها و نهادهای اجتماعی، امدادی، ارشادی و تأسیس تعاونی‌های مختلف نیز انجام آمارگیری، تحقیقات محلی، و توزیع ارزاق عمومی با توافق دستگاه‌های ذیربط نظارت بر حسن اداره و حفظ سرمایه و دارایی‌های نقدی، جنسی و اموال منقول و غیر‌منقول شهرداری و همچنین نظارت بر حساب درآمد و هزینه‌ی آن¬ها به گونه‌ای که مخل جریان عادی امور شهرداری نباشد، تصویب آیین‌نامه‌ی پیشنهادی شهرداری پس از رسیدگی به آنها با رعایت دستوالعمل‌های وزارت کشور، تأیید صورت جامع درآمد و هزینه‌ی شهرداری که هر شش ماه یکبار توسط شهرداری تهیه می‌شود و انتشار آن برای اطلاع عموم و ارسال نسخه‌ای از آن به وزارت کشور، همکار با شهرداری جهت تصویب طرح حدود شهر با رعایت طرح‌های هادی و جامع شهرسازی پس از تهیه آن توسط شهرداری با تأیید وزارت کشور و وزارت مسکن و شهرسازی .
بنا بر قوانین پراکنده شورای اسلامی به شرح ذیل وظایف دیگری بر عهده دارد:
1- عضویت رئیس شورای اسلامی شهر در هیئت انتخاب‌کننده‌ی هیئت منصفه
2- عضویت یکی از نمایندگان شورای شهر در هیئت رسیدگی به ادعای تکفل
3- عضویت یکی از اعضای شورای اسلامی شهرستان در هیئت رسیدگی به تجدیدنظر از آرای هیئت بدوی رسیدگی به ادعای تکفل
4- عضویت رئیس شورای اسلامی شهر در کمیسیون نظارت، نظام صنفی از مجموعه‌ای مرکب از افراد صنفی، واحدصنفی، اتحادیه منطقه‌ای صنفی، اتحادیه‌های مرکزی صنفی و مجمع امور صنفی تشکیل می‌شود و در رأس آنها کمیسیونی به نام کمیسیون نظارت قرار دارد رئیس شورای اسلامی شهر یکی از اعضاء این کمیسیون است.
5- عضویت عضو شورای اسلامی در کمیسیون حفظ و گسترش فضای سبز
6- کمیسیون ناظر سهم فرهنگ: ماده¬ی 1 لایحه قانونی نظارت در سهمیه فرهنگ از درآمد شهرداری‌ها مصوب 1334/3/28 ترکیب اعضاء کمیسیون ناظر سهم فرهنگ را به شرح ذیل می‌داند. رئیس فرهنگ، رئیس شورای اسلامی شهر و یا نماینده‌ی آن شورا، سه نفر از معتمدین محل به پیشنهاد اداره فرهنگ و تصویب فرماندار و یا جانشین او.
7- عضویت رئیس شورای شهرستان در کمیسیون ماده¬ی 5 قانون تأسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران: ماده¬ی 6 قانون تأسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران مصوب23/1/1388بیان میدارد:«بررسی و تصویب طرح های تفصیلی شهری و تغییرات آنها در هر استان به وسیل کمیسیونی به ریاست استاندار(و در غیاب وی معاون عمرانی استاندار) و با عضویت شهردار و نمایندگان وزارت مسکن و شهرسازی،وزارت جهاد کشاورزی و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی و همچنین رئیس شورای اسلامی شهر ذیربط و نماینده سازمان نظام مهندسی استان(با تخصص معماری و شهرسازی)بدون حق رای انجام می شود».
8- عضویت نماینده شورای شهر در کمیسیون ماده¬ی 77 قانون شهرداری: رفع هرگونه اختلاف بین مؤدی و شهردای در مورد عوارض به کمیسیونی مرکب از نمایندگان وزارت کشور در دادگستری و انجمن شهر ارجاع می‌شود .
بند اول - وظایف شورای اسلامی شهر در ارتباط با شهرداری:
تصویب بودجه، اصلاح و متمم بودجه و تفریق بودجه‌ی سالانه‌ی شهرداری و مؤسسات و شرکت‌های وابسته به شهرداری با رعایت آیین‌نامه‌ی مالی شهرداری‌ها و همچنین تصویب بودجه‌ی شورای شهر، تصویب وام‌های پیشنهادی شهرداری، تصویب معاملات شهرداری و نظارت بر آنها با در نظر گرفتن صرفه و صلاح و با رعایت آیین‌نامه‌ی مالی و معاملات شهرداری، تصویب اساس‌نامه‌ی مؤسسات و شرکت‌های وابسته به شهرداری با تأیید و موافقت وزارت کشور، نظارت بر حسن جریان دعاوی مربوط به شهرداری، نظارت بر امور بهداشت حوزه‌ی شهر، نظارت بر اماکن عمومی با وضع و تدوین مقررات خاص برای حسن ترتیب، نظافت و بهداشت بر طبق پیشنهاد شهرداری و اتخاذ تدابیر احتیاطی جهت جلوگیری از خطر آتش‌سوزی و مانند آن، تصویب مقررات لازم جهت اراضی غیرمحصور شهری از نظر بهداشت و آسایش عمومی و عمران و زیبایی شهر، نظارت بر گورستان، غسال‌خانه و تهیه‌ی وسایل حمل امورات مطابق با اصول بهداشت و توسعه‌ی شهر، وضع مقررات و نظارت بر حفر مجاری و مسیرهای تأسیسات شهری، نظارت بر اجرای طرح‌های مربوط به ایجاد و توسعه معابر، خیابان‌ها، میادین و فضای سبز و تأسیسات عمومی شهر بر طبق مقررات موضوعه.
تصویب نام‌گذاری معابر، میادین، خیابان‌ها، کوچه و کوی در حوزه‌ی شهری و همچنین تغییر نام آنها، تصویب مقررات لازم به پیشنهاد شهرداری جهت نوشتن هر نوع مطلب یا الصاق هر نوع نوشته و آگهی و تابلو بر روی دیوارهای شهر با مقررات موضوعه و انتشار آن برای اطلاع عموم، تصویب نرخ خدمات ارائه¬شده توسط شهرداری و سازمان‌های وابسته به آن با رعایت آیین‌نامه‌ی مالی و معاملات شهرداری‌ها، تصویب نرخ کرایه وسایل نقلیه¬ی درون‌شهری، وضع مقررات مربوط به ایجاد و اداره‌ی میدان‌های عمومی توسط شهرداری برای خرید و فروش مایحتاج عمومی با رعایت مقررات موضوعه، وضع مقررات لازم در مورد تشریک مساعی شهرداری با ادارات و بنگاه‌های ذیربط برای دایرکردن نمایشگاه‌های کشاورزی، هنری، بازرگانی و...
يكي از پركارترين سازمان‌هاي عمومی، شهرداري‌ها هستند، که بخش اعظمی از شهروندان بنا به دلايل گوناگونی در ارتباط با امور شهری خود به شهرداري‌ها مراجعه می‌نمایند و البته گاهی اين گذر با عدم رضایت همراه بوده است .
شهرداری در عرف جهانی به‌عنوان مظهری ازدولت محلی به‌شمار می‌آید، حجم و دامنه‌ی گسترده‌ی فعالیت‌های شهرداری‌ها و ناكارآمدي روش‌هاي سنّتی و دستي پيشين، در پاسخگویی به نيازهای متنوع و فراوان شهروندان كه آشفتگی و مصرف نا‌بهینه‌ی منابع گوناگون را نیز به همراه دارد، از دلايل عمده‌ی این نارضایتی‌ها محسوب می‌شوند.
شکل¬گیری شوراها در ایران به عنوان یکی از دستاوردهای مهم و بنیادین جمهوری اسلامی، دارای مبانی عمیق و قوی فقهی وشرعی است، شوراهای اسلامی کشوری، برخاسته از انقلاب بهمن 57 می‌باشد که ازآن تاریخ تاکنون قانون شوراها فراز و نشیب بسیاری داشته است.
در ایران شورا به عنوان یکی از نهادهای نظارتی بر عملکرد بخش عمومی، فلسفه‌ی وجودی پیدا می‌کند. درسطح کل کشور نیز، مجلس شورای اسلامی به عنوان عالی‌ترین نهاد نظارتی و قانون‌گذاری برعملکرد دولت دخالت مستقیم دارد و به نیابت ازطرف مردم عمل می‌کند و در سطح شهر نیز انجمن شهر وظیفه نظارت بر عملکرد مدیریت شهری را دارند که در قانون از این انجمن‌ها به عنوان شورای اسلامی شهر نام برده شده است، در یک جامعه‌ی مدنی، حقوق شهروندی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین مباحث مطرح می‌باشد و شورای اسلامی شهر نیز وظیفه دفاع از این حقوق را بر عهده دارد.
در بستر دگرگونی‌های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی ایجاد شده، نقش واهمیت و جایگاه شوراها و شهرداری‌ها به چالش جدی فراخوانده شده است، در این فراخوانی نظام برنامه‌ریزی و مدیریت شهری ایران، در معرض یک چالش سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و شهری نو قرارگرفته است.
در بیشتر شهرهای جهان، شهردار خود رئیس شورای شهر و یا عضو همان شورا است و اگر شهردار خارج از اعضای شورای شهر هم می‌باشد، در حقیقت منتخب شورا هست و مشروعیت خود را مستقیما از شورا کسب و یا یک واسطه منتخب مردم است .
در ایران شهردار توسط شورای اسلامی شهر برای یک دوره¬ی چهار ساله انتخاب می‌شود و به موجب قوانین فعلی، شهردار نمی‌تواند هم‌زمان در دو سمت باشد و شورای اسلامی شهر از طریق سوال و استیضاح و عزل شهردار و تصویب بودجه و توزیع آن، حربه‌ی مهمی برای نظارت و راهبرد شهردار و شهرداری در اختیار دارد.
شوراهای اسلامی شهر به عنوان هدایت‌کننده‌ی اصلی فعالیت‌های شهری برای تحقق مدیریت واحد شهری تعریف می‌شوند و می‌بایست بسیاری از این امور در این پارلمان محلی هماهنگ شوند.
یکی از مشکلات عمده‌ای که شوراها با آن روبرو هستند، نارسا بودن قانون و اجرای ناقص آن است. بدون شک نارسا بودن و ابهامات قانونی شورا می‌توانند در روابط بین شوراها و شهرداری‌ها تاثیر‌گذار باشد، که در مجموع می‌توان مشکلات قانون شوراها را در دو بخش محتوایی و اجرایی بررسی کرد.
وظیفه‌ی اصلی و مهم شورای اسلامی شهر در جریان صحیح قراردادن امور شهری است. همه‌ی ساکنین شهر از خدمات شهرداری برخوردارند و بسیاری از قوانین و آیین¬نامه‌ها حدود اختیارات شهرداری را مشخص نموده‌اند. شورای اسلامی شهر در واقع مرجع تصمیم‌گیری و وضع مقررات شهری است و شهردار مأمور اجرای صحیح آن مقررات است، شورا موظف است شهردار را انتخاب کند، بودجه‌ی شهرداری و سایر مقررات و ضوابط شهری را تصویب کند و اجرای صحیح و کامل آن مصوبات و همه‌ی خدماتی که بر عهده‌ی شهرداری است، نظارت داشته باشد .
از همین رو، می‌توان اولین رسالت تعریف‌شده را برای توسعه‌ی اداره‌ی شورایی در جامعه، شناسایی این عوامل و زیرساخت‌ها و چاره‌جویی برای ایجاد و تحول در آنها به تناسب ظرفیت‌های اجتماعی دانست. نظر به اینکه شورای اسلامی شهرها کارآمدترین ابزار حکومت محلی برای مدیریت شهری و در راستای نهادینه‌شدن مشارکت مردم در ساختارهای تصمیم‌گیری محلی هستند، به لحاظ حقوقی توسعه¬ی نقش آنها در امور مدیریت شهری در شهرداری ضرورت دارد، از این رو توجه بیشتر به شورایی نمودن برنامه‌ها و نظارت نزدیک‌تر شوراها بر فعالیت سازمان‌ها و دستگاه‌های اجرایی شهرداری، در شکوفایی هر چه بیشتر توسعه شهری، نقش مؤثر و ثمربخش خواهد داشت .
بند دوم - وظایف شورای اسلامی شهر در ارتباط با سازمان¬های دولتی:
قوانین شورا و ارتباط با حوزه‌ی اختیارات آنها در مورد سایر دستگاه‌ها کم‌رنگ است، با اینکه هر تصمیم تازه و حل هر یک از مشکلات فردی یا جمعی مردم، سرانجام به یک یا چند اداره و سازمان و وزارت¬خانه مربوط می¬شود، اما مصوبات شورا هیچ‌گونه ضمانت اجرایی برای این دستگاه ندارد چرا که سازمان¬ها و ادارات دولتی از وزارت متبوع خود دستور می¬گیرند و قانون را اجرا می¬کنند و مثل شهرداری، مقررات و ضوابط آنها را شورای اسلامی شهر تعیین نمی‌کند.
بنابراین وظایف شورای اسلامی شهر در ارتباط با سازمان¬های دولتی بیشتر موارد منوط به موافقت و درخواست آنها می¬باشد و شوراها در این زمینه از اختیارات لازم برخوردار نیستند .
مجموعه‌ی مباحث و ترکیب وظایف تعیین‌شده برای شورای اسلامی شهر نشانگر کاهش قدرت و اختیارات تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری شورا به ویژه در عرصه‌ی روابط بین سازمان تمام عناصر و سازمان‌های مؤثر در مدیریت شهری و محدودشدن نسبتاً زیاد آن به نهاد شهرداری و امور مربوط به آن است.
در واقع شورای شهر در این حالت و بر اساس قانون موجود، نهاد و کانون اصلی سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری برای تمام شهر و سازمان‌های ذیربط آن نیست، بلکه فقط بر کار شهرداری نظارت دارد و اختیار قانونی برای تصمیم‌گیری و نظارت در سایر ادارات و سازمان‌های ذیربط مدیریت شهری را ندارد .
بند سوم - وظایف شورای اسلامی شهر در ارتباط با مردم:
یکی از وظایف مهم نمایندگان مردم در شورای شهر، ارتباط نزدیک با مردم است که بایستی به‌طور مستقیم هر روز در محلات و مساجد با مردم دیدار و مشکلات آنها بررسی گردد. بیشتر مصوبات شورا برای کمک به مردم و رفاه اجتماعی بوده که در تصویب عوارض و بودجه‌ی سالیانه‌ی این موضوع مد نظر قرار گرفته است. وظایف شورا نظارتی است و تلاش کرده با مجریان همکاری خوبی داشته باشد که این همکاری در بازسازی و مبلمان شهری خود را نشان می‌دهد. حمایت از جامعه‌ی معلولین، جانبازان و شهدا، دیدار با خانواده شهدا و انتخاب نام یک پارک بنام معلولین، از عملکرد شورا است.
48
- دسته بندی:
- وکیل